YEDİ GÜZEL ADAM – 2014 DİZİ YORUMU

 

"Yedi adam biri bir gün
bir kan gördü
gereğini belledi
yari alsa koynuna
Ayırmaz kanı yanından
Beyaz haberlerim var kardeşlerim"

Beyaz haberlerle merhaba 💫

Hadi, Yedi Güzel Adam'ı anlatalım.

Dizinin klasik tanımını, yayınlandığı TRT 1’in kaleminden aktaralım:

“Yedi Güzel Adam 1950’li yıllarda Kahramanmaraş Lisesi’nde hayatları kesişen ve sonrasında birbirlerinden ayrılmayan yürekli şairlerin hayatını anlatıyor. Türk Edebiyat hayatına pek çok eser kazandıran şairlerin 1970li yıllarda Maraş’taki yaşamlarından kesitler sunan dizi, adını Cahit Zarifoğlu’nun Yedi Güzel Adam şiirinden alıyor. İzleyiciler bu diziyle, hayata karşı belli bir duruşu olan Yedi Güzel Adam hakkında bilgi sahibi oluyor. Diziyle şairlerin hikayelerinde, şiirlerinin nasıl can bulduğunu izliyor. Bir döneme de ışık tutan Yedi Güzel Adam dizisi yeni nesle önemli bir dönemin, edebiyat, kültür ve fikir insanlarını tanıtıyor…”

Tür: Tarih, dram,

Senarist: Ahmet Tezcan

Yönetmen: Adnan Güler

Sezon sayısı: 2

Bölüm Sayısı: 39

Bir yerde reytinglerden dolayı kaldırıldığını okudum. Şaşırdım tabii. Çok uzun olması taraftarı değilim tabii ama insan tutulunca gönülden, bitmesini istemiyor. Güzel şeyler çabuk biter. Bitsin tabii, tadını bıraksın damakta. Biraz da diziyi sürdürmek oyunculara, yapımcılara değil de izleyicilere kalsın, değil mi :)

Dizinin tek konusu var diyemeyiz. Dersek hata yapmış oluruz. Ne Yedi Güzel Adam'ı anlatan bir dizi diyebiliriz ne sağ-sol olaylarını ve o dönemin olaylarını yansıtan bir dizi diyebiliriz. Ne aşk diyebiliriz, ne din diyebiliriz, ne şiir diyebiliriz ne arkadaşlık.

Bakıyorsun her karakter farklı bir duygunun tezahürü. Her karakterin, başkasında olmayan ve hayatını baştan sona etkileyen bir özelliği var. ,

Dizinin senaristi Şilan Avcı, şiirinde babalar için ne demişti:

Kimimize kış, kimimize bahar olup canıyla değen babalarımızı!

Bu memlekette insanlar belki de en çok baba sancısıyla inliyor, en çok baba deyince aklımıza gelir çocukluğumuz!

Bakıyorsunuz Erdem'in babası Ökkeş Bey, oğluna son derece bağlı, saygılı, değer veren bir baba. Bakıyorsunuz Cahit'e, kalbi babasına olan kırgınlığıyla paramparça. Bakıyorsunuz Zehra'ya, gözlerinin önünde cenazesi kalkan babasının özlemi içinde yanıyor. Ve Cevat'a dönüyorsunuz, babasının bir kere bile güvenemediği bir çocuk çıkıyor karşınıza. Bu sefer dönüyorsunuz Merve'ye, babasını hatırlayamayan bir kız çocuğu.

Cevat, Kahraman, Güler, Merve, Zafer, Hakkı... Yedi Güzel Adam'ın okuduğu sıralarda okuyan, gönüllerine değecek kişileri bekleyen öğrenciler. Hepsini tek tek tahlile kalkışsam bu yazı bitmez.

Yunus'un insan sevgisini o dönemde insanlara veren Dede'ler, Yemenici'ler, Hakkı kardeşler. Karşısındakinin tokadına, "Gülüm, bilsem söylerim ama bilmiyorum ki." diye sesini hiç yükseltmeden, sinirlenmeden cevap verebilen o gönlü sağlam adamlar...

Dizinin sonuna doğru eğriyi doğruyu anlayıp "İşte gidiyorum çeşm-i siyahım." eşliğinde, tek bir düşmanı olduğunu anlayıp, ölme ihtimaline rağmen düşünmeden, vatanı için son nefesini veren Selim'ler, yıllarca karşısına durduğu Selim'in intikamı için, devletin düzeni, Maraş'ın yangınlarının sönmesi için Avcı Bey'i öldürmeye ant içen ve bunu da Selim'e eşlik ederek türküyü söyleyerek yapan Çalık'lar...

Kocasını şehit veren, vatansız kalan Meryem'ler, kızının derdiyle yanan anneler, üvey evlatlarına öz evlatlarıymış gibi ciğerini yakan anneler, her mazluma koşan, onlar için çabalayan anneler... Ve daha niceleri.

Oyuncu seçimleri de tam yerinde olmuş. Yedi Güzel Adam'ı geçiyorum, kalan karakterler bile başrol olsa hak edecek karakterler. Ne yalan söyleyeyim diziye Yedi Güzel Adam'ı izlemek için başladım, sonra Cevat o kadar yer etti ki derdiyle, Cevat ne olacak, diye devam ettim, sağ-sol olayları iyice kendini belli edince Çalık - Selim ikilisinin sahnelerini kovaladım ve sonda tarihî olaylar neymiş, nasılmış diye izleye izleye bitirdim. Ben mi bitirdim diziyi yoksa o mu beni bitirdi bilinmez tabii.

Oyuncuları tek tek övmem gerekiyor. Karakterleri üzerine o kadar güzel oturmuş ki. Kalkıp hepsine sıkıca sarılıp tebrik etmek gerekiyor. Hepsi muhteşemdi, birini öne çıkaramam ama belki de Nuri Pakdil'le iletişime geçebilme şansım olduğu için en çok Nuri Pakdil'i canlandıran Kemal Uçar'ı izlerken böyle hissettim.

Kemal Uçar'ı Yamak Ahmet'ten beri bilirim. Orada da az gönül yaralamadı :) Böyle gönüllere dokunan karakterler en değerli karakterlerdir. Çünkü akıl bilgileri siler ama kalp hisleri silmez. Yıllar sonra baksam da aynı duygu canlanır kalbimde. Bayım'ı gönülden tebrik ederim. Siz bayım! Siz! Sizi görmek, Kutlu Kudüs'te açan çuha çiçeğinin rengi kadar güzel, kokusu kadar hoş.

Kemal Uçar’a bir teşekkürü de canlandırdığı karakteri çok sevdiği ve unutmadığı için etmem gerekecek. Öyle ki onu dinlerken “aşk”la dinlemesi bile insana tebessüm ettirecek derecede güzel. Nuri Pakdil’i başka birisi canlandırsa üzerinde bu kadar güzel durur muydu bilemem ama bu karakterin, bu şahsiyetin Kemal Uçar üzerinde çok güzel durduğu aşikâr. Kemal Uçar’a çok yakışmış karakteri, fazlasıyla.

Uraz Kaygılaroğlu, o asil karakterini sonuna kadar üzerinde taşıdı. Şiir Avcısı'nın bakışları gözlerinde hep. Naciye'sine bakışları, yorulup da bulduğu en değerli emanetine bakışı... Şairin berceste mısrasına bakışı içli içli.  Naciye'yi de es geçmeyeceğim tabii. 2010 yılında ilk defa ekranlarda gördüğüm ve o andan beri görünce gülümseten biri Şahika Koldemir. Fetih 1453'te görünce de sevinmiştim. Ama bende kalacak karakteri Naciye oldu.

Cahit Zarifoğlu için bir şeyler yazmak gerekiyor sanırım. Sanırım :) Öyle ya, diziye adını veren, çaktırmadan Yedi Güzel Adam'la Yedi Uyurlar'a selam veren şairin/yazarın kendisi Cahit Zarifoğlu. Bir şairi en iyi tahlil eden yine şairin kendisidir. Zarifoğlu da kendisinin söylediği gibi "İsmimin baş harfleri acz tutuyor."

Hem adını, hem de soyadını bir bedene sığdırıyor. Zarif, aciz bir şair. Aciz dedikse de insan karşısında değil, bağışlayan karşısında aciz.

Cahit'i Baran Akbulut canlandırıyor.

Dizi boyunca bu adam ne yapacak, kestiremiyoruz. Zaten şairler anlamıyor şairi, bize mi kalmış anlamak. Biz de Süleyman Hoca'mız gibi diyoruz ki "Ya sormayayım diyorum diyorum ama... Neden?" Gerçekten Süleyman Hoca bunu sorduğunda ben de videoyu durdurup "Evet ya, söyle Allah aşkına, neden?" diye sordum. Cevabını aldık mı, aldık tabii. Ama ne Süleyman Hoca ne ben... Kimse anlamadı bu adamı. Şair anlaşılmaz tamam, ama Cahit Bey de, labirent mübarek. Hayır Alaeddin mi Ali mi, ne dediydi, orman orman! "Yürüyen orman." Aklına girsen yolunu şaşar bir daha bulamazsın, öyle bir orman.

Akif, Urfa'dan sürgün edilip de Maraş Lisesi'ne geldiğinde Aleâddin'in haber vermesi, Rasim'in "Lahmacuncu mu?" diye dalgaya alması sonra Akif'in onların derdine derman olması... (8. Bölüm) :) Akif'i canlandıran Yiğit Çakır’ı da tebrik ediyorum, bir Urfalı olarak, bir Urfalı karaktere tabii ki hayran kalacaktım :) İlk geldiğindeki Urfa ağzı ve yıllar sonraki ağzı arasındaki fark da çok iyi belirtilmişti.

Şurada Yedi Güzel Adam'ın arkadaşlığı, birbirlerine verdiği değeri anlatmama gerek yok. Zaten en çok yeri alanlar bu adamlar.

Ama benim için dizide çok değerli olmuş Sait Zarifoğlu'na, güzel adamların demesiyle "Sait Baba"ya da değinmem gerekir. Karakterine değinmem... Karakterine dedimse de kişiliğine, oyunculuğuna değil. Gerçi karakterine can veren de oyunculuğu ama neyse. Fatih Murat Teke canlandırıyor, Sait Baba'yı. Sesine, hâline, tavrına, hissine hayran kaldığım, "Keşke daha çok yeri olsa." diye düşündüğüm birisi. O kadar güzel yansıtmış ki karakterini. Alıp bir kahve ısmarlayacaksın ve diyeyeceksin ki "Konuş babacım, ruhumuz dinlensin." Diyorum, sesi bile insanın ruhunu dinlendirmesine yeter. Zerafeti tabii zaten, ortada. Soyadını üzerinde taşıyor bu zarif kardeşler.

                                                            

Düşünsenize, o yıllardasınız. Nuri Pakdil'in başyazarı olduğu Edebiyat dergisi çıkıyor. Siz ona mektup yazıyorsunuz ve cevabı veren Cahit Zarifoğlu. Arıyorsunuz, açan kişi diyor ki "Edebiyat dergisinden Cahit Zarifoğlu / Nuri Pakdil / Erdem Bayazıt / Rasim Özdenören / Aleâddin Özdenören..."

Hey güzel günler, ey değerli insanlar...

Dizide tabii ki çok güzel sahneler vardı. Birçok güzel sahnesi vardı. Her karakterin saklanacak sahnesi vardı. Tabii ki yine birini birine üstün tutamam ama beni en çok şaşırtan, gülümseten, ne muhteşem bir fikirmiş, dedirten sahne Cevat'ın Biat okuduğu sahnede okurun sesinin, tonlamasının değil de yazarının sesinin, tonlamasının kullanılmasıydı. Sırf bu sahne, insana bir roman yazdırabilecek bir sahne, diye düşündüm. Yazarım bir gün, benden önce kullanmayın da :) Gerçi kullanan da kullanmış ama neyse :)

 

Lisede, Mavera dergisinin binasına gelip giden felsefe öğretmenim ile bir teneffüs arasında bunları konuşmuştuk. On dakikaydı ama unutulmayacak bir on dakikaydı. Onları gören ve yaşayan, Necip Fazıl'ın Yedi Güzel Adam'a küstüğü zamanlarda atılan dergileri sokaklardan, kaldırımlardan tek tek toplayan ve onları hassasiyetle saklayan birinden bir hatıra olarak dinlemek, bir edebiyat sevdalısı olarak benim için, en güzel anlardı. Sanıyorum, gidip bir daha bulmam gerekecek öyle bir anı.

Arkadaşımın ablası Nuri Pakdil'in yanına gittiğinde Nuri Pakdil, okuduğu bölümleri sormuş. İslamî İlimler, Türk Dili ve Edebiyatı gibi cevaplar alınca "Ben hukuk okudum. Siz buraları niye geçiyorsunuz? Oysa bizim bu alanlara da ihtiyacımız var." demiş. Diziyi izleyince son bölümlere doğru Nuri Pakdil'in avukatlık kimliğini kullanması, anayasa maddesini bilerek cevap vermesi; Erdem'in de amire kanunlara göre yasaklı kitapları alamayacağını söylemesi Nuri Pakdil'in sözünü neden söylediğini gösterdi. Nuri Pakdil, öyle devrimci ağzıyla amire karşı konuştuğunda dedim "Kalk, hukuk okuyoruz, hadi!"

Dizide mutlu olmayı hak eden ama olamayanlar arasında en çok üzüldüğüm Zehra'nın ablası Hatice ve kirpimiz Süleyman'dı. Gerçi taa dört yıl önce öğrenmiştim Süleyman'a olacakları ama insan bilse de görünce içi acıyor. Hatice'nin feryatlarından başlıyoruz ağlamaya, son bölümün son dakikasına kadar sürüyor zaten ağlamamız. Son üç bölüm, yanında peçete olmadan izlenebilecek bölümler değil.

Ataol Behramoğlu, salgın yasakları için "Biz 60 kuşağının gençleriyiz, bize bir şey olmaz." demişti. Gülmüştüm o zaman bu sözüne. Diziyi bitirince, insan hak vermiyor değil. Çıktığı o kaos ortamında gördükleri, yazdıkları, hissettikleri hepsinin, muhakkak bugünle kıyaslanamaz.

Dizi bittiğinde bir boşluğa düşüyorsunuz. Ve soruyorsunuz "Biz niye yaşıyoruz? Yaşama amacımız ne?" diye.

Böyle savaşın, kavganın, kaosun içinde kalmış dönem dizileri insanı çok yaralıyor. Güzel bir şey olsun, bir umut ışığı olsun ve sevdiğimiz bu iyi insanlar buradan bir şekilde kurtulsun, diyor insan ama dönemin şartlarının buna ne derece izin verdiğini de biliyor tabii.

Yedi Güzel Adam izlerken bana Mr. Sunshine'ı hatırlattı. Gerçi bizimki 2014-2015, Mr. Sunshine 2016. Ama ben bizimkini biraz geç izledim, ondan önceki sonrakini hatırlatıyor. Mr. Sunshine'ın son bölümleri de devrin o yıllarına (1900lü yılların başlarında Joseon Krallığı) bir ışık tutuyor. Vay be, insanlar, iyi bildiğimiz insanlar neler yapmış, diyoruz. Yedi Güzel Adam'da da bu koku vardı. Ne yazık ki bizim düşmanımız bizi bize kırdırdı.

"Ölümler, ölümlere ulanmakta ustadır." diyor İsmet Özel.

İki diziyi de izlerken bu hisse kapıldım. Ölümler, ölümler ve yine ölümler.

Diyemeyiz ki, bu kadar ölüm yeter, insanlara biraz umut verin, diye. Biliyoruz çünkü, ölümlerin ölümlere ulandığı bir devir o dönemler.

Soruyor insan, bunca olan şeyden sonra, kim neyi kazandı?

Sonda Tom'un dediği işte... "Bizim Çocuklar Kazandı!"

 

Ve son söz… Bize değil de Erdem Bayazıt’a düşüyor bunu söylemek:

https://www.youtube.com/watch?v=kFjcneDaLJU

Türkiye’nin gönlünde yıllarca kaybolmayacak bir yara Maraş Olayları. Evet, gönlünde yer alacak. Çünkü Zehra’nın dediği gibi: “Haklısın, unutacağız. En kolay yolu bu çünkü: unutmak. Bu vatanı beraber koruduğumuzu, beraber kurduğumuzu unuttuğumuz gibi, bunu da unutacağız.”

Unutmak aklın işidir, gönül hisleri asla unutmaz.

Umarım ki bayım, bu dumanlar bir daha görünmez vatan üstünde! Çünkü büyümez çuha çiçekleri, duman kaplı gökler varken yeryüzünde.

...sltnmirai...